Het Hogeland werkt aan betere opvang van vluchtelingen

NOORD-GRONINGEN - Samen met haar inwoners wil de gemeente Het Hogeland de opvang van asielzoekers verbeteren. Als vluchtelingen opgevangen moeten worden, moeten nu steeds ad-hoc maatregelen worden genomen. Dat wil de gemeente niet meer. Daarom wordt er werk gemaakt van een betere, structurele manier van opvang. Hogelandsters kunnen vanaf maandag meedenken over de nieuwe visie, met het invullen van een vragenlijst. Wethouder Mariëtte de Visser geeft tekst en uitleg.

door Hielko Merkus

Het Hogeland heeft zich in zijn nog korte bestaan van zijn beste kant laten zien rond de opvang van vluchteling. Het Hogeland bood en biedt al onderdak aan onder andere evacués uit Afghanistan, gevluchte Oekraïeners en vluchtelingen met een verblijfsvergunning. Ook kende de gemeente een zogenaamde overlooplocatie in de Marnewaard, om daarmee het overbelaste aanmeldcentrum in Ter Apel te ontlasten. 

Gastvrijheid

De Afghanen en Oekraïeners werden met open armen ontvangen door Hogelandsters. Burgemeester Henk Jan Bolding stond daar vorig jaar in zijn nieuwjaarstoespraak uitgebreid bij stil: ,,Onze gastvrijheid kwam indrukwekkend aan het licht bij de opvang van zoveel Oekraïense vluchtelingen en toen de Afghaanse evacués werden onthaald in Winsum en Uithuizen. Ja, ik ken mensen die het zelf niet breed hebben en persoonlijke tegenslagen kennen maar die niet trappen in de bedrieglijke list van complotdenkers, maar zich ontfermen over vluchtelingen die hier hun toevlucht zoeken. Die bewonderenswaardige inzet toont de veerkracht en medemenselijkheid van onze samenleving.”

Ondertussen is er bij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) eigenlijk sprake van een jojo-beleid. In 2015 bijvoorbeeld moesten er flink wat opvanglocaties bij vanwege de hoge instroom van vluchtelingen, onder andere uit Syrië. Een jaar of twee later werden veel opvangplekken weer gesloten, om weer een paar jaar later te constateren dat er toch meer capaciteit nodig was nieuwe groepen ontheemden te kunnen opvangen. 

Vluchtelingen werden onder andere opgevangen in de kazerne in de Marnewaard: een ad-hocmaatregel.  

Vanuit de hectiek

,,Telkens werd vanuit de hectiek gezocht naar noodopvanglocaties. Daar lag steeds veel druk op”, vertelt wethouder Mariëtte de Visser. ,,Quick-scans op zoek naar geschikte opvanglocaties werden geleid door snelheid. Gezien de nood in de wereld moesten er immers snel opvangplekken beschikbaar komen. Dus werd er vooral gekeken naar zaken als de aanwezigheid van nutsvoorzieningen en of een bestemmingsplan niet aangepast hoefde te worden. Daar was namelijk geen tijd voor. Deze manier van werken en denken willen we loslaten.”

Het Hogeland neemt het stuur bij de opvang van vluchtelingen voortaan stevig in handen. Ingezet wordt op structurele, permanente opvangplekken, in plaats van iedere keer ad-hoc beslissingen te moeten nemen. ,,Migratie is van alle tijden. We denken dan ook zeker dat de komende tien tot twintig jaar opvanglocaties voor vluchtelingen nodig zijn en daar werken we graag aan mee. Maar dat gaan we dus wel anders regelen, met structurele opvangplekken. We denken hiermee de opvang beter te kunnen regelen, voor de vluchtelingen zelf én voor onze inwoners”, zegt De Visser.  

Verkeerssituaties 

Want die inwoners werden in de oude situatie, waarbij de druk er vol op stond, min of meer overvallen met de aankondiging dat er een opvanglocatie bij hen in de buurt geopend zou worden. Tijd voor inspraak was er immers amper. ,,We gaan nu bezig met een visie voor de structurele opvang van vluchtelingen en bij het opstellen van de randvoorwaarden betrekken we nadrukkelijk de inwoners. We horen graag van hen wat zij belangrijk vinden rond de opvang”, zegt De Visser. ,,We vragen bijvoorbeeld ‘als er een opvanglocatie voor vluchtelingen in de gemeente komt, waar moet de gemeente dan rekening mee houden?’. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan veilige verkeerssituaties en het betrekken van lokale ondernemers. Met de informatie die deze uitvraag onder de inwoners oplevert, willen we de opvang verbeteren.”  

Vrijwilligers 

Er wordt dus niet gevraagd waar de structurele opvangplekken zouden moeten komen of hoeveel vluchtelingen de gemeente maximaal moet opnemen. Wat dat laatste betreft, heeft de gemeente wel geleerd van de opgedane ervaringen. De Visser wijst er bijvoorbeeld op dat de omvang van een opvanglocatie wel moet passen bij de schaal van het dorp. ,,In de omgeving van Zoutkamp zaten op een gegeven moment twee groepen vluchtelingen: de Afghanen en de overlooplocatie van Ter Apel. Samen ging het om 1100 mensen. Dat is bijna gelijk aan het aantal inwoners van Zoutkamp. Je moet je afvragen of een dorp dat wel kan dragen.” Daarmee doelt De Visser onder andere op het aantal vrijwilligers dat in de dorpen klaar staat om de vluchtelingen wegwijs te maken en te helpen integreren, zoals in Uithuizen en Winsum (de dorpen waar nu opvanglocaties staan) is gebeurd.  Als de omvang van een opvanglocatie niet aansluit bij de schaal van het dorp, wordt zo’n vrijwilligersnetwerk immers veel te zwaar belast. 

De opvanglocaties in Winsum en Uithuizen zijn nu noodvoorzieningen en dat geeft links en rechts toch wel wat beperkingen. Bij permanente opvangplekken, kan het COA vluchtelingen veel beter huisvesten. Ook qua voorzieningen kan de gemeente dan een slag maken.

Inwoners van Het Hogeland kunnen vanaf maandag meedenken over de structurele opvang van vluchtelingen. De vragenlijst is vanaf die dag online in te vullen. Houd daarvoor de website van de gemeente Het Hogeland in de gaten.